De oorlog in Oekraïne zorgt voor een wereldwijd graantekort. Rusland en Oekraïne zijn samen verantwoordelijk voor 30% van de totale graanproductie. Graan is een enorm belangrijke voedselbron voor mens én dier. Oekraïne dat ook wel de “graanschuur” van Europa wordt genoemd kunnen op dit moment weinig tot geen graan exporteren omdat de Russen de export hebben geblokkeerd. We zijn kwetsbaarder dan we denken en zo lijkt Rusland op de langere termijn een antwoord te hebben op de financiële sancties van het Westen.
In armere Europese landen dreigt een voedselcrisis
Nu kun je als je wil je brood en je vlees nog bestellen. Toch is het niet vanzelfsprekend. De WTO waarschuwde onlangs dat de prijs van tarwe mogelijk dusdanig stijgt dat we mogelijk voor een brood €5 euro zullen moeten betalen. Niet alleen brood wordt duurder, want onder andere pluimvee eet ook graan. De prijs van een kilo kip stijgt bijna met de dag. Als de situatie in Oekraïne hetzelfde blijft zou dat wel eens desastreuze gevolgen kunnen hebben voor voornamelijk armere landen. Maar ook in Nederland en in andere Europese landen hebben we te maken met een hoge inflatie. De daling van de koopkracht is voelbaar. Het leven is duurder geworden en het is niet met zekerheid te zeggen hoe de wereldwijde voedseltekorten ons zullen raken in de toekomst.
Zijn wij wel voorbereid op een voedseltekort?
Misschien kunt u zich nog het begin herinneren van de coronacrisis. Toen alles nog een ver van mijn bed show leek. Er was een of ander virus uitgebroken in China, maar zo snel zouden wij daar niet iets van merken hier in het veilige en beschermde Europa, met onze sterke gezondheidszorg. Dat leek de mentaliteit van onze politici te zijn toen we nog te weinig wisten over de impact en het potentiële gevaar dat binnen een mum van tijd ons leven in de ban hield.
Niet zo’n hele onterechte vraag dus of wij nu wél genoeg weten en rekening houden met de mogelijke gevolgen van de oorlog in Oekraïne.
Eerdere hongersnoden
Als je het heden wilt begrijpen, begin je bij de geschiedenis zegt met wel eens. Wat we weten over eerdere hongersnoden is dat ze een land in een depressie kunnen storten en dat de wederopbouw na zo’n depressie lang kan duren en de loop van de geschiedenis van een land met een diepe impact kan vormgeven. Een hongersnood heeft een gigantische impact op een maatschappij en in de geschiedenis zien we dat er na een hongersnood altijd een soort periode van wederopbouwen volgt, waarin landen soms compleet worden hervormd. Dan hebben we het niet enkel over de grenzen, maar ook de identiteit van een land. De economie, de werkgelegenheid, de wetten, regels, tradities, normen en waarden. Denk maar aan Nederland na de tweede wereldoorlog en na de 80 jarige oorlog.
Wat in elke geval niet klopt is dat een hongersnood hier nooit zou kunnen gebeuren zegt Lotte Jensen in een interview met NPO radio 1. Lotte Jensen is hoogleraar en rampenhistoricus. Volgens haar weten we te weinig over de geschiedenis van hongernoden en is een hongerprobleem dichterbij dan we denken.
